Ondernemend
Ondernemen is vooral Doen
Ondernemen is vooral Doen
Een van de speerpunten van de Vrije Universiteit is Ondernemend, naast Duurzaam en Divers. Op het gebied van ondernemen is er het afgelopen jaar veel gebeurd. Hoe manifesteert de ondernemende mentaliteit zich aan de VU? Wat zijn de mogelijkheden voor studenten die meer willen doen dan onderwijs en onderzoek? Hoe is de verbinding tussen de universiteit en haar ondernemende alumni? En hoe heeft de ondernemende mentaliteit van een alumnus zich gemanifesteerd in zijn huidige leven? We spraken met Jardo Stammeshaus, Paul Sintnicolaas en Ernst-Jan Stokvis. Een drieluik met ondernemende alumni.
Jardo Stammeshaus - Liion Power
Jardo Stammeshaus zoekt met zijn start-up Liion Power naar een oplossing voor lithium-ion batterijen die in allerlei apparaten zitten (zoals smartphones), waarbij de levensduur van de batterij snel afneemt. Met een universele ‘Battery Life Extender’ werkt Liion Power aan een product om die batterijen op een duurzamere manier op te laden waardoor ze langer meegaan. Jardo is de start-up begonnen terwijl hij aan de VU studeerde.
Wat studeerde je toen je met je start-up begon?
“Afgelopen zomer ben ik afgestudeerd in de Natuurkunde en in Science, Business and Innovation. Ik volgde eerst een bachelor Natuurkunde en wilde naast een master Natuurkunde mijn horizon verbreden, daarom koos ik voor de master SBI. Die opleiding slaat een brug tussen wetenschap en ondernemerschap en dat is fantastisch.”
Hoe heeft jouw ondernemerschap zich ontwikkeld?
“Bij natuurkunde was ik heel erg ingezoomd op het allerkleinste, de kwantumdeeltjes, ontzettend interessant. Alleen wilde ik ook graag impact maken op de maatschappij en de mensen om mijn heen. Ik wilde een sustainable entrepreneur worden, wat ik nu dus ook ben.”
In welk opzicht heeft je studie je daarbij geholpen?
“SBI heeft een grote rol gespeeld in mijn ontwikkeling als ondernemer. Natuurlijk kun je ook zonder opleiding een start-up beginnen, maar doordat je tijdens je studie de tools krijgt aangereikt ga je er ook echt over nadenken als duurzaam ondernemer. Bijvoorbeeld bij ‘Management of Sustainable Innovation’. Hier moest je met een groepje van vier studenten een start-up idee bedenken en dat vervolgens uitwerken tot een business proposal. Je leert samenwerken in een divers team en moet in een beperkte tijd meerdere ideeën bedenken die een positieve impact maken. Je bedenkt hoe je hier geld mee kunt verdienen en, niet onbelangrijk, investeerders kunt overtuigen. Je denkt op een creatieve manier na hoe je waarde kunt creëren met duurzaam ondernemen. Dat je juist vanuit de universiteit die kansen krijgt is heel erg belangrijk. Naast de vakken in ondernemerschap bieden ook de start-up incubators Demonstrator Lab en ACE veel kansen voor startende ondernemers. Je krijgt op allerlei manieren mogelijkheden aangeboden waarmee je de wereld van het ondernemen in kunt stappen.”
Waarom moet een universiteit dat faciliteren?
“Het is een grote stap om te beginnen met ondernemen. Je hebt te maken met risico’s: het kost veel geld, je weet vaak nog niet goed wat je aan het doen bent en je maakt ontzettend veel onbetaalde uren. Juist het feit dat ik die kans heb gekregen tijdens mijn studie is cruciaal geweest. Voor mijn afstudeerproject Natuurkunde heb ik eerst een project bij een andere start-up gedaan en daarna ben ik zelf begonnen en ik kon dat combineren met mijn afstudeerproject voor Science Business and Innovation. Mijn huidige bedrijf is eigenlijk mijn studentenproject. Ik kon vanuit een veilige plek starten, als een leertraject zonder veel risico’s. Ik weet niet of ik zonder al deze mogelijkheden op de VU ondernemer zou zijn geworden.”
Paul Sintnicolaas - mede oprichter van MOYU
Paul Sintnicolaas is mede oprichter van MOYU, een bedrijf dat notitieboekjes van steenpapier maakt. Steenpapier kan veel duurzamer geproduceerd worden dan gewoon papier. Bovendien kun je de bladzijdes tot 500x opnieuw beschrijven. Paul ontdekte na een studie Bewegingswetenschappen dat hij eigenlijk ondernemer wilde worden en volgde de master Entrepreneurship aan de VU.
Wanneer begon jouw ondernemershart te kloppen?
“Aan het einde van mijn bachelor Bewegingswetenschappen besloot ik met een goede vriend een centrum voor bootcamp en personal training op te zetten, omdat ik mijn studie veel te theoretisch vond. Het was een avontuur, in alle opzichten. Op het moment dat je met een eigen onderneming start ontdek je pas wat er allemaal bij komt kijken. Hierdoor wilde ik toch meer leren over ondernemen en daarom volgde ik de master Entrepreneurship. Twee jaar na mijn afstuderen ontmoette ik mijn huidige compagnon en zijn we MOYU gestart. We hebben eerst twee weken samengewerkt bij wijze van test, maar we voelden direct dat we een goede klik hadden en elkaar aanvullen.”
Wat leerde je op de VU waar je nu nog veel aan hebt?
“Voor mij is de universiteit erg theoretisch. Goed als je onderzoeker wil worden, maar wanneer je wil ondernemen moet je het uiteindelijk toch zelf doen. Natuurlijk leer je op de universiteit kritisch denken en je krijgt ook goed inzicht in alle theorieën over ondernemen. Maar ik miste bijvoorbeeld een stage. En ik heb in het masterjaar geen enkele presentatie gehouden, terwijl kunnen presenteren juist essentieel is in je professionele leven. Ik heb wel begrepen dat de master enorm is verbeterd en nu meer aandacht geeft aan softskills en stages bijvoorbeeld. Ik zou de opleiding dan ook aan iedere potentiële ondernemer aanraden.”
Wat maakt jou een ondernemer? Zou je kunnen zeggen waar de kern zit?
“Ondernemen is eigenlijk niets anders dan een sexy term voor het doen van dingen. Van alle mensen die ik spreek heeft denk ik 80% de ambitie om te ondernemen, maar slechts 10% van deze groep brengt hun wens in de praktijk. Je hebt toch een bepaalde mindset nodig, want je kunt altijd een reden vinden om het niet te doen. Maar ik stimuleer ondernemerschap altijd, omdat je van ondernemen een beter mens wordt.”
MOYU toont duidelijk inzet voor een betere wereld; het nemen van verantwoordelijkheid. Hoe kan een commercieel bedrijf een bijdrage leveren volgens jou?
“Ik denk dat het commerciële zich heel goed kan verhouden tot het duurzame. Je moet altijd een afweging maken tussen investeringen, duurzamere keuzes en het commercieel belang en dat kan ingewikkeld zijn. Het commerciële versterkt bij MOYU juist het duurzame. Wij maken onze impact door het vervangen van pulp-papier voor eenmalig gebruik door herschrijfbaar steen-papier. Dus als we meer notitieboekjes verkopen, dan maken we meer impact. Hoe meer wij verkopen, hoe meer bomen wij planten en hoe bekender steenpapier -en de duurzame kwaliteiten daarvan- bij het publiek wordt.”
Wat zou je de VU willen meegeven als het gaat om een ondernemende mentaliteit?
“Wees kritisch in wat je de student aan theorie leert en houdt daarbij altijd een actuele bedrijfsrealiteit in gedachten. Kijk hoe je studenten nog beter kunt voorbereiden en zorg dat die kloof tussen onderzoek en praktijk zo klein mogelijk wordt.”
Ernst Jan Stokvis - Advisor Business en R&D van Fitsurance
Ernst-Jan Stokvis kwam als mentor van een start-up weer op de VU terecht. Hij heeft Tommie Koppens geadviseerd en begeleid. Inmiddels is hij als advisor business en R&D verbonden aan Fitsurance. Tegelijkertijd werkt Ernst-Jan aan een professional doctorate en staat hij dus met één been in de wetenschap en één been in het bedrijfsleven.
Je bent net begonnen als adviseur van Fitsurance. Wat heeft je daartoe gebracht?
“Via mijn eigen netwerk kwam ik met een angel investeerder in contact en hij heeft mij voorgedragen bij Tommie Koppens, de CEO. Fitsurance is een spin-off van de VU die als start-up mensen met behulp van verschillende gezondheid- en fitheidstesten preventief helpt om hun gezondheid te verbeteren. De missie van de start-up spreekt me aan omdat het gezonder maken van mensen op een hoger niveau met duurzaamheid te maken heeft, en dat is een waarde die ik erg belangrijk vind.”
Hoe ziet jouw rol als consultant eruit?
“Sinds november hou ik mij één dag in de week bezig met het aanvragen en verkrijgen van Europese subsidies voor de start-up. Interessant is dat ik voor die aanvragen een heel goed beeld van de organisatie moet hebben en dat ook moeten kunnen laten zien aan mogelijke subsidieverstrekkers en investeerders. Dus ik kijk ook hoe bijvoorbeeld de financiële administratie ervoor staat en waar die verbeterd kan worden. Dit werk is ook voor mijn eigen promotieonderzoek heel interessant, ik heb al aangegeven aan de raad van advies van Fitsurance dat ik dit als casus wil onderzoeken. En als de start-up succesvol wordt, dan wordt mijn rol automatisch groter.”
Wat is je in de eerste weken van je consultancy opgevallen?
“Er komt een nieuwe groeifase aan in de start-up, waarbij ik ze uiteraard ga helpen. Alle informatie is aanwezig, maar ik wil graag dat alles is opgeschreven, en centraal wordt geadministreerd. Hierbij kunnen we een efficiencyslag maken waarbij we de doorlooptijd van de subsidieaanvragen, pitches en andere presentaties veel sneller kunnen gaan opleveren. Dit scheelt mij ook uren en hoef ik niet al het voorbereidende werk te doen, daar ligt mijn toegevoegde waarde ook niet, ik doe liever de analyses en finishing touch voordat we gaan indienen. Ik zorg ervoor dat de kwaliteit van de aanvragen hoog is.”
Hoe kan jouw ervaring en expertise voor Fitsurance van waarde zijn?
“Ik ben actief als consultant voor bedrijven, ik geef advies over strategie en uitvoering van digitale transformatie. Ook heb ik veel ervaring in het aanbrengen van focus in complexe materie van business cases in de financiële wereld. Daarnaast werk ik aan een DBA, een professional doctorate waarin ik ga onderzoeken wat exploratieve kennis is binnen een Digital Twin. Onderzoek vind ik ontzettend interessant en het kan echt een meerwaarde geven aan je bedrijf. ”
De VU wil ondernemend zijn en een ondernemende geest van medewerkers en studenten stimuleren. Je bent zelf alumnus van de VU. Kun je terughalen hoe jij dat ten tijde van jouw studie hebt ervaren?
“Ik ben in 2020 afgestudeerd in Digitale Business Innovatie; ja, ik ben een laatbloeier als het op de wetenschap aankomt. Tijdens de colleges werd er zeker aandacht gegeven aan ondernemen. Zo werkten we bijvoorbeeld bij een minor Digital Entrepreneurship van Han Gerrits in acht weken aan een bestaand digitaal project. Een medestudent had al een bedrijf en we zijn we toen het digitale businessmodel en marketing van dit bedrijf gaan verfijnen.”
Hoe zie jij de relatie tussen wetenschap en ondernemen en wat zijn hier de kansen voor de VU?
“Het is heel belangrijk dat je als universiteit het gesloten karakter loslaat en dat je veel meer een open ecosysteem wordt. Een universiteit kan meer afstudeerprojecten organiseren zodat theorie in praktijk gebracht wordt en corporates zouden meer aandacht moeten hebben voor relevant onderzoek. Het bedrijfsleven kan daarmee echt beter gemaakt worden. Als je die twee werelden samenvoegt ontstaat er een kruisbestuiving die voor alle strategische partners goed zijn. Nu zie je nog dat bedrijven vaak alleen naar losse businesscases kijken en er weinig reflectie is. Er zijn veel fouten gemaakt waar we van kunnen leren, maar falen is nog niet goed in de cultuur verwerkt terwijl daar juist de leermomenten zijn. (Dit wordt ‘graveyard experience’ genoemd). Door het samen optrekken kunnen wetenschap en markt strategische partners worden. In Praag, waar ik promoveer, heb ik ook gezien dat het kan werken. De universiteit waar ik studeer is lid van een alliantie, CEMS, waarbij opleidingen en bedrijven gekoppeld zijn in een master in international management.
Welke rol is er voor de VU weggelegd bij een start-up als Fitsurance?
“In het open ecosysteem zijn allerlei partijen actief. Behalve onderzoek en onderwijs heb je onder andere incubator Demonstrator Lab en straks ook de VU StartHub. Als universiteit moet je je goed afvragen wat je focus is. Wat voor start-ups wil je? Ben je op zoek naar dat ene grote succes, wil je meerdere start-ups in het MKB hebben die goed meedraaien, of ambieer je een Social return on investment (SROI)? Het research en design thinking, het intellectueel eigendom van de start-ups ligt deels bij de universiteiten. Maar het succes hoeft niet per definitie economische impact te zijn. Misschien is een succesvol ecosysteem wel het succes? Er is dan waardecreatie en niet alleen economisch succes. Dat is de meerwaarde van een goed draaiende StartHub, waar kennis gecentraliseerd beschikbaar is.“
Bouw VU StartHub bijna van Start
De VU StartHub zal kantoorruimte gaan bieden aan zo’n 25 startups. Met goede koffie én een gemeenschappelijke ruimte wordt dit paviljoen straks dé plek voor ontmoeting voor iedereen met een ondernemende geest aan de VU.
De VU StartHub zal kantoorruimte gaan bieden aan zo’n 25 startups. Met goede koffie én een gemeenschappelijke ruimte wordt dit paviljoen straks dé plek voor ontmoeting voor iedereen met een ondernemende geest aan de VU.
VU StartHub →
Programmering →
Begin 2022 is het zover, de bouw van de VU StartHub gaat beginnen. De eerste aanbestedingsronde slaagde helaas niet door ontwikkelingen in de markt, maar inmiddels is het ontwerp aangepast en de bouw opnieuw aanbesteed. Voor de kerst selecteert de VU een aannemer. Ondertussen gebeurt er een hoop en is de VU StartHub, ook zónder huisvesting, al in bedrijf. Esmée Nellestijn, programmamanager VU StartHub, vertelt: “We werken aan de inrichting van de organisatie en zijn al begonnen met de programmering. Zo houden we iedere laatste donderdag van de maand VU Startup Pitch Meetings, waarin studenten of startups hun idee pitchen voor een jury. En vanaf februari organiseren we samen met enkele partners de eerste Amsterdam Startup Launch, een traject van 11 interactieve sessies waarin je een business idee kunt ontwikkelen tot een goed businessplan.” Essentieel voor het uiteindelijke succes van de VU StartHub is niet alleen een goed gebouw, maar vooral een ondernemende community vertelt Esmée. “We hebben al zeven startups die virtueel aangesloten zijn bij ons netwerk en veel geïnteresseerden die een kantoorruimte willen huren. Daarnaast hebben zich meer dan 60 alumni gemeld als startup mentor en zijn de eerste zeven partnerships met bedrijven en organisaties een feit.”
trophy Awards en Subsidies 2021 voor VU Startups
- MindReality Winnaar van de Kuyper Challenge VU 2020/2021
- Findest Een van de tien winnaars van de Academic Startup Competition 2021
- Liion Power Oprichter Jardo Stammeshaus is verkozen tot meest innovatieve student van Nederland.
- Veridis Winnaar van de ING Circulair Ondernemen Prijs 2021. Veridis is geselecteerd als Deep Tech Pioneer door Hello Tomorrow.
- Lalaland.ai Een van de 30 geselecteerden voor Google’s Black Founder Fund 2021
- Fitsurance Heeft de RVO MIT haalbaarheidssubsidie toegekend gekregen van Provincie Noord-Holland.
- Liion Power Finalist (en daarmee ontvanger van €100.000,-) in de Postcode Loterij Green Challenge 2021.
- Incircular Ontving €300.000,- converteerbare lening van Innovatiefonds Noord-Holland.
- Cargoplot Haalde €425.000,- financiering op bij diverse investeerders en ASIF Ventures.
- Cupplement Haalde een investering binnen van €300.000 in TV programma DragonsDen
Innovation Center
De VU werkt sinds afgelopen zomer aan het ‘Innovation Center’, een nieuw gebouw dat op de VU Campus zal verrijzen, tussen het gebouw O2 en het nieuwe onderzoeksgebouw VU in. Dit Innovation Center moet onderdak gaan bieden aan universiteit gerelateerde bedrijvigheid zoals start-ups, scale-ups en externe bedrijven in het domein van Life Sciences, Medtech en A.I.
Doel van dit gebouw is het stimuleren en accommoderen van ondernemerschap, valorisatie en samenwerking tussen universiteit en bedrijfsleven. Voor de inhoudelijke programmering werken de VU, Amsterdam UMC en IXA samen met Deloitte aan een plan van aanpak. Verder heeft de gemeente Amsterdam aangegeven achter de doelstelling van dit gebouw te staan en is ze bereid om een forse subsidie te verlenen. Naar verwachting kan het innovatie gebouw eind 2025 gereed zijn.