“Aandacht voor moedertalen en culturele bagage zorgt voor thuis voelen." Blog Camille Welie
Er zijn veel mensen die het Nederlands als tweede taal leren -vluchtelingen, arbeidsmigranten, expats. Vaak verschillen deze mensen op allerlei vlakken van elkaar, zoals opleidingsachtergrond en culturele waarden en normen. Ook binnen een NT2-klas is sprake van een superdiverse mini-samenleving met mensen uit verschillende landen en culturen.
Moedertalen
Zo'n superdiverse mini-samenleving klinkt prachtig en is het ook. Maar hoe erken, waardeer en benut je die diversiteit? Dit kan bijvoorbeeld door de moedertalen van NT2-leerders een plek te geven in het onderwijs. Lange tijd was de gedachte dat je het best Nederlands zou leren als je in een ‘taalbad’ van alleen maar Nederlands werd ‘ondergedompeld’. Hoewel veel taalaanbod en productie in het Nederlands uiteraard essentieel is om de taal te leren, is inmiddels bekend dat het nog beter werkt als je de moedertalen van NT2-leerders ook een plek geeft.
Dat heeft allerlei cognitieve redenen, want een goed ontwikkelde eerste taal is een springplank naar een tweede taal. Maar het affectieve aspect is minstens zo belangrijk. Aandacht voor moedertalen draagt namelijk bij aan het thuis voelen. Als de moedertaal van een NT2-leerder er mag zijn dan geef je als docent impliciet aan dat iemands volledige ik er mag zijn. Dan maak je ook verbinding op het emotionele vlak. Begin je les met twee zinnen Farsi en je NT2-leerders uit Iran hebben je in hun harten gesloten. Al spreken NT2-leerders wellicht Nederlands op een laag taalniveau, ze hebben al een leerzaam leven achter zich en brengen veel bagage mee. Het is belangrijk dat te erkennen.
Open dialoog
Ook culturele diversiteit verdient een plek in het NT2-onderwijs. Bijvoorbeeld door NT2-leerders samen literaire verhalen te laten lezen waarin culturele verschillen een rol spelen. Geef hun vervolgens ruimte om over de personages en hun beweegredenen de open dialoog met elkaar te laten aangaan. Dat kan soms schuren, maar het onderwijs is dé uitgelezen plek om verschillen bespreekbaar te maken en aan wereldburgerschap te werken. Allerlei vormen van diversiteit – op het gebied van taal, cultuur en gender- staan in het huidige politieke tijdsgewricht onder druk, maar in de NT2-klas kunnen én moeten ze een plek krijgen. Alleen zo kunnen we elkaar begrijpen en van elkaar leren. Veel mensen kiezen voor het docentschap NT2, juist omdat ze daarmee zoveel over zichzelf en anderen kunnen leren. Laten we die open houding koesteren, ook buiten het NT2-onderwijs.
Camille Welie is universitair docent en docentopleider NT2 bij VU-NT2. Hij coördineert de afdelingen VU-NT2 Professional (docentenopleidingen NT2) en VU-NT2 Research. Op 13 februari 2025 vindt de tweede VU Dag van de Moedertaal plaats, waar alle FGW-alumni van harte welkom zijn.
alumnimagazine voor geesteswetenschappers december 2024